نمایش پدیده اسمز و اسمز معکوس

پدیده اسمز معکوس چیست؟

پدیده های نفوذ و اسمز

پدیده نفوذ ( diffusion )عبارت است از حرکت مولکول ها از ناحیه ای با غلظت بالاتر به ناحیه با غلظت

پایین تر.

اسمز( osmosis ) ،حالت خاصی از نفوذ است که در آن مولکول مورد نظر ، آب می باشد

و تغییرات ( گرادیان ) غلظت در یک غشا ( membrane )ی نیمه تراوا صورت می پذیرد.

غشای نیمه تراوا به آب اجازه عبور از خود را می دهد ٬ درحالیکه چنین اجازه ای را به

یون ها ( مانند نیترات ٬ Na+ , Ca2+ , Cl )یا مولکول های بزرگتر ( مانند گلوکز ، اوره و یا باکتری ها)

نمی دهد.

نفوذ و اسمز ٬ فرآیندهای از نظر ترمودینامیک مطلوبی هستند و تا رسیدن به تعادل ، ادامه پیدا می کنند.

پدیده اسمز معکوس چیست؟

در صورتیکه به غشاء از ناحیه غلیظدتر، فشار کافی اعمال شود می توان فرآیند

اسمز را آهسته تر ، متوقف و حتی معکوس نمود.

پدیده اسمز معکوس هنگامی رخ می دهد که آب در خلاف جهت گرادیان غلظت ،

یعنی از سمت رقیق تر به سمت غلیظدتر حرکت کند.

برای درک این مطلب ٬ غشایی راتصور کنید که در یک سمت آن ٬

آب خالص و در سمت دیگرش یک محلول آبی غلیظ باشد.

اگر فرآیند اسمز معمولی اتفاق بیافتد  آب خالص از طریق غشاء وارد محلول غلیظ می شود.

در اسمز معکوس با اعمال فشار کافی به سمت غلیظ تر ،آب را مجبور می کنیم که از

آن سمت از طریق غشاء وارد قسمت آب خالص گردد.

کاربردهای اسمز معکوس

از پدیده اسمز معکوس اغلب در تصفیه آب های خانگی و تجاری استفاده می شود.

امروزه استفاده از پدیده اسمز معکوس در ساخت این دستگاه ها بسیار عمومی شده است.

هم اکنون نه تنها از آب شیرین کن های مبتنی بر اسمز معکوس برای شیرین کردن

آب شور دریاها در مقیاس بزرگ استفاده می شود ، بلکه با تجاری شدن ساخت دستگاه های خانگی ،

هم اکنون بسیاری از خانه ها و ادارات در نقاط مختلف جهان با هزینه ای معقول به آب شیرین

و گوارا دسترسی پیدا کرده اند.

از این فرآیند برای خالص سازی مایعاتی که آب در آنها ناخالصی نامطلوبی است ( مانند اتانول ) نیز

استفاده می گردد.